Czarniak/Dorsz czarny

Czarniak/Dorsz czarny

Opis gatunku
Czarniak, zwany także dorszem czarnym, jest rybą drapieżną żyjącą w ławicach. Żywi się śledziami, szprotami i podobnymi gatunkami ryb. Zamieszkuje północno-wschodni Atlantyk, m.in. wody w okolicach Islandii, Svalbardu, Norwegii, Morze Barentsa, Zatokę Biskajską oraz Morze Północne. Poprzez cieśninę Skagerrak, dociera do północnej części Kattegatu. Czarniak osiąga do 1,3 metra długości i żyje nawet 25 lat. Z powodu wolnego wzrostu, późnego dojrzewania i długowieczności, ryby te są bardzo narażone na przełowienie. Nazwa zapewne wzięła się stąd, że wnętrze pyska czarniaka jest czarne, a grzbiet ciemny.

Stan zasobów
Stan stad czarniaka w Morzu Północnym Skagerrak i Kattegat, Morzu Barentsa, Morzu Norweskim oraz w wodach Islandii jest dobry, a połowy prowadzone są tam prowadzone na zrównoważonym poziomie.

Wpływ połowów na środowisko
Przyłowy i odrzuty w połowach czarniaka w Morzu Norweskim i Morzu Barentsa są na umiarkowanym poziomie. W niektórych regionach występują znaczne przyłowy ryb młodocianych, które nie miały jeszcze okazji do rozrodu. Połowy włokami dennymi powodują negatywne zmiany w dnie morskim i niszczą przydenne siedliska. Połowy prowadzone sieciami stawnymi i skrzelowymi mają mniejszy negatywny wpływ na organizmy żyjące przy dnie, natomiast możliwe są w nich przyłowy zagrożonych gatunków rekinów oraz ssaków i ptaków morskich.

Zarządzanie
Stado czarniaka w Morzu Północnym, wodach na zachód od Szkocji, Skagerrak i Kattegat podlega zarządzaniu w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa UE i corocznie są dla niego ustanawiane unijne limity połowowe. Ponadto stado to jest zarządzane poprzez unijny Wieloletni plan zarządzania dla stad ryb dennych Morza Północnego z 2018 roku. 

Łosoś atlantycki

Łosoś atlantycki

Opis gatunku
Łososie są rybami wędrownymi i dwuśrodowiskowymi. Spędzają większość dorosłego życia w morzu, a następnie migrują w górę rzek na tarło. Podczas długich i niebezpiecznych migracji, płyną do 100 km dziennie pokonując liczne przeszkody, np. kaskady wodne. Wiele osobników ginie po odbyciu tarła. Gatunek występuje w północnej części Oceanu Atlantyckiego, Morzu Bałtyckim i w rzekach Europy.

Połowy dziko żyjących ryb
Większość stad łososia jest eksploatowana na maksymalnym poziomie lub jest przełowiona. Ogólny stan dzikich populacji łososia w północno-wschodniej części Atlantyku i w Morzu Bałtyckim jest krytyczny. W głównym basenie Morza Bałtyckiego dodatkowym zagrożeniem są nielegalne, w tym błędnie udokumentowane, połowy łososia. 

Akwakultura
Zużycie karmy i energii

Większość hodowli łososia w akwakulturze prowadzona jest w Norwegii, Chile i Szkocji. Hodowla o dużym zagęszczeniu ma miejsce w otwartych klatkach, umieszczonych w wodzie morskiej lub słodkiej. Łososie są rybami mięsożernymi, które konsumują ok. 3 kg dziko żyjących ryb na 1 kg wagi ciała. Niestety, karma (mączka rybna i olej) nie pochodzi ze zrównoważonych źródeł i przyczynia się do nadmiernej eksploatacji dziko żyjących ryb. Ekologiczne hodowle łososia prowadzone są w sposób ekstensywny. Zagęszczenie ryb w zbiornikach jest w nich niższe, a ryby mają wystarczająco dużo miejsca, aby pływać. Karma pochodzi z pozostałości z przemysłu spożywczego i nie zawiera dodatków.

Wpływ hodowli na środowisko
Hodowla łososi w otwartych klatkach ma wiele negatywnych skutków dla środowiska. Z uwagi na wysokie zagęszczenie w klatkach, oraz ucieczki osobników z hodowli, istnieje ryzyko rozprzestrzeniania się chorób na ryby dziko żyjące. W celu zapobiegania rozprzestrzeniania się chorób i pasożytów, profilaktycznie stosuje się substancje chemiczne i antybiotyki. W hodowlach ekologicznych barwniki, chemikalia przeciw pleśni i glonom są zakazane, leki nie są stosowane prewencyjnie, a jedynie w przypadku choroby.

Węgorz europejski

Węgorz europejski

Opis gatunku
Węgorz europejski to dwuśrodowiskowa ryba wędrowna, o długim wężowatym kształcie, którego długość dochodzi do 130 cm. W miarę potrzeby potrafi pełzać po lądzie po wilgotnym podłożu i oddycha wtedy przez skórę. Jest gatunkiem mięsożernym o szczególnym cyklu życiowym. Larwy wykluwają się z ikry w Morzu Sargassowym, w zachodniej części Oceanu Atlantyckiego. Larwy po przemianie w tzw. węgorze szkliste, unoszone są przez Prąd Zatokowy (Golfstrom) i docierają do przybrzeżnych wód europejskich. Następnie wpływają rzekami do śródlądowych wód słodkich, gdzie spędzają większą część życia. Dorosłe węgorze migrują w dół rzek do morza, a następnie do Morza Sargassowego na tarło. Węgorz jest rybą długowieczną i może osiągnąć wiek nawet 88 lat.

Stan zasobów
Węgorz europejski to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Z uwagi na połowy węgorzy we wszystkich stadiach rozwoju, od młodocianych węgorzy szklistych do dorosłych osobników, stan zasobów jest alarmujący i znajduje się na najniższym poziomie w historii. Dodatkowym zagrożeniem jest pozyskiwanie narybku węgorza z dzikich populacji do zasilania akwakultury.

Wpływ połowów na środowisko
W połowach najczęściej stosowane są narzędzia pułapkowe, jak również włoki pelagiczne,, narzędzia elektryczne, więcierze, sznury haczykowe, niewody stawne oraz żaki. Włoki pelagiczne rzadko dotykają dna morskiego, w związku z tym, w tych połowach przyłowy są niskie, a wrażliwe siedliska przydenne pozostają nienaruszone. Brakuje danych naukowych aby jednoznacznie ocenić wpływ połowów elektrycznych na inne elementy ekosystemu morskiego. Narzędzia pułapkowe to selektywna metoda połowu o niskim wskaźniku przyłowu oraz nieniszcząca dna morskiego. Sznury haczykowe natomiast generują duży przyłów (w tym ptaków i ssaków morskich). 

Zarządzanie
Zarządzanie połowami dziko żyjących węgorzy w Unii Europejskiej jest nieskuteczne dla odbudowy zasobów i zapewnienia odpowiedniej produktywności populacji. 

Troć wędrowna

Troć wędrowna

Opis gatunku
Troć jest rybą łososiowatą, wędrowną, która rozmnaża się w rzekach, a młodociane osobniki wędrują do wód przybrzeżnych Atlantyku, Morza Północnego i Bałtyku. Jej wędrówki są krótsze niż łososi. Młode osobniki żywią się bezkręgowcami znalezionymi przy dnie, a także owadami z tafli wody, natomiast dorosłe trocie polują również na inne ryby. Troć jest bardzo ważnym gatunkiem z punktu widzenia wędkarstwa. Historycznie występowała w wielu polskich rzekach, ale pogarszające się warunki środowiska, wzrost poziomu zanieczyszczeń, przegradzanie rzek zaporami doprowadziły do zniszczenia wielu cennych tarlisk, i w konsekwencji do znacznego zmniejszenia się liczebności troci. Wg Czerwonej Listy Gatunków Zagrożonych Wyginięciem IUCN jest zaklasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC).

Zarządzanie
Troć stanowi często zasłonę dymną dla nieraportowanych połowów łososia bałtyckiego. Morskie połowy troci nie są limitowane, w odróżnieniu od łososia. Prowadziło to często  do sytuacji, w których armatorzy, którym kończył się limit połowowy na łososia, łowili nadal i raportowali w dziennikach, że łapią troć. Aby zapobiegać temu negatywnemu procederowi od 2019 roku obowiązuje na Morzu Bałtyckim zakaz połowów troci wędrownej na obszarze dalszym niż 4 mile morskie od brzegu.

Labraks/Okoń morski

Labraks/Okoń morski

Opis gatunku
Labraks jest gatunkiem o dużym znaczeniu kulturowym jak i gospodarczym w Europie. Jest rybą przydenną, występuje maksymalnie do głębokości 100 m ale preferuje płytsze wody. Osiąga długość ok. 1 metra i wagę do. 12 kg. Osobniki młodociane żyją w ławicach, ale stają się mniej towarzyskie z wiekiem. Labraksy są drapieżnikami, polują nocą na mięczaki, skorupiaki oraz ryby. Tarło odbywają w dużych grupach. Każde jajeczko ikry posiada 1-2 kropelki tłuszczu, dzięki czemu unoszą się na wodzie. Okoń morski, obok dorady, to jeden z najważniejszych gatunków hodowlanych w rejonie Morza Śródziemnego. Obecnie ponad 96% światowej produkcji pochodzi z akwakultury.

Połowy dziko żyjących ryb
Stan zasobów
Większość zasobów labraksa jest nieoszacowana. Liczebność populacji w Północno-Zachodnim Atlantyku spadła w ostatnich latach i z powodu zbyt wysokich połowów, nie ma szans na odbudowę.
Wg Czerwonej Listy Gatunków Zagrożonych Wyginięciem IUCN, okoń morski jest zaklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC).

Wpływ połowów na środowisko
Labraks poławiany jest głównie w rybołówstwie mieszanym, przy użyciu trałów, włoków dennych i włoków rozprzowych, które niszczą dno morskie i powodują znaczne przyłowy, a co za tym idzie odrzuty. Sieci skrzelowe oraz sznury kotwiczone nie mają negatywnego oddziaływania na dno morskie, ale stanowią duże zagrożenia dla ptaków i ssaków morskich. Połowy wędami są bardziej selektywne.

Zarządzanie
Nie ma limitów połowowych dla tego gatunku, a presja połowowa jest zbyt wysoka. Jedyne regulacje to rozporządzenia unijne w zakresie wyładunków i rozmiaru oczek w sieciach, jak również zakaz trałowania na tarliskach podczas tarła oraz restrykcje odnośnie połowów rekreacyjnych. Połowy na Środkowym i Wschodnim Atlantyku są nieuregulowane.

Akwakultura
Zużycie karmy i energii
Labraks jest jednym z najważniejszych gatunków w akwakulturze w rejonie Morza Śródziemnego. Hodowla odbywa się w otwartych sadzach. Labraks jest rybą mięsożerną, która zjada ok. 3 do 5 kg dziko żyjących ryb na kilogram wagi ciała. Niestety, karma (mączka rybna i olej) nie pochodzi ze zrównoważonych źródeł. W ekologicznych hodowlach labraksa karma jest produkowana w sposób zrównoważony, a zagęszczenie ryb w sadzach dużo mniejsze niż w konwencjonalnych hodowlach. Globalnie produkuje się ok 200 tys. ton labraksów hodowlanych.

Wpływ na środowisko
Hodowle prowadzone w otwartych sadzach mają wiele negatywnych skutków środowiskowych i negatywny wpływ na dziko żyjące ryby. Do tego, zbyt wysokie zagęszczenie ryb w sadzach, skutkuje chorobami. W celu uniknięcia wysokiego ryzyka związanego z szerokim rozpowszechnieniem chorób i pasożytów, stosuje się profilaktycznie substancje odżywcze i chemiczne oraz antybiotyki. W hodowlach ekologicznych natomiast stosowanie hormonów i lekarstw jest zakazane.

Zarządzanie
W większości krajów istnieją regulacje prawne w zakresie ograniczania oddziaływania akwakultury na środowisko. Brakuje jednak informacji na temat wdrażania, skuteczności i monitorowania tych przepisów. W hodowlach ekologicznych zaleca się ścisłe stosowanie do przepisów w zakresie ochrony środowiska.