Halibut niebieski/czarny

Halibut niebieski/czarny

Opis gatunku
Jest to gatunek dużej, drapieżnej ryby, należącej do rodziny flądrowatych. Żywi się głównie krewetkami, kałamarnicami oraz innymi rybami. Może dorastać nawet do 130 cm (średnio 80-100 cm) i ważyć do 45 kg (średnio 11-25 kg). Halibuty występują wyłącznie w zimnych wodach wokół bieguna północnego, gdzie przebywają na dużych głębokościach (zazwyczaj od ok. 200 do 2000 m.). Najliczniej w północnej części Morza Japońskiego, w Morzu Ochockim, Beringa i w Zatoce Alaska. Lewe oko halibuta znajduje się na szczycie czaszki, w przeciwieństwie do innych płastug, u których oba oczy przesunięte są na daną stronę ciała, dzięki czemu ryba ma znacznie szersze pole widzenia.

Stan zasobów
Brakuje danych naukowych aby oszacować stan stad halibuta w północno-wschodniej Arktyce (Morze Barentsa, Morze Norweskie). Rekrutacja (osobniki młodociane z nowego pokolenia) jest na niskim poziomie od 2013 roku i z tego powodu, przy utrzymaniu aktualnej presji połowowej biomasa stada będzie spadać. Historycznie zarówno kwoty jak i faktyczne połowy przewyższają doradztwo naukowe. Halibut z obszarów Islandii, Wysp Owczych, na zachód od Szkocji, na północ od Azorów, na wschód od Grenlandii jest w dobrej kondycji, jednak jej połowy są prowadzone na zbyt wysokim poziomie, a biomasa od dziesięciu lat jest na stabilnym poziomie.

Wpływ połowów na środowisko
Stosowane przy połowach halibuta trałowanie to nieselektywna metoda połowowa, skutkująca wysokimi przyłowami, w tym narażonych i chronionych gatunków przydennych oraz gatunków wód otwartych.

Zarządzanie
Połowy w obszarach wyłącznej strefy ekonomicznej Grenlandii regulowane są przy pomocy umów partnerskich w sprawie połowów pomiędzy Unią Europejską a Rządem Danii i Rządem Lokalnym Grenlandii. Połowy zarządzane są przy pomocy ustalonych w umowie limitów.

Karmazyn

Karmazyn

Opis gatunku
Karmazyn (zwany też karmazynem atlantyckim), to długo żyjąca (nawet ponad 60 lat) ryba o czerwonym ubarwieniu. Zamieszkuje Północny Atlantyk, od wybrzeży Północnej Europy do Ameryki, Grenlandii i Islandii, na głębokości nawet do 1000 metrów! Może mierzyć maksymalnie do 1 metra długości (średnio ok. 40-55 cm) i ważyć do 15 kg. Karmazyny rosną bardzo powoli, przez co są bardzo narażone na nadmierne połowy. Ich populacje potrzebują dużo czasu aby się odtworzyć. Żywią się głównie planktonem, ale duże, dorosłe osobniki mogą polować na inne, mniejsze ryby (np. śledzie).

Stan zasobów
Stada karmazyna u wybrzeży Islandii, Wysp Owczych i Grenlandii mają pełną zdolność do reprodukcji, a ich biomasa wzrasta. Poziom ich eksploatacji znacząco się zmniejszył. Zasoby karmazyna we wschodniej Arktyce i Morzu Norweskim są przełowione. Jego biomasa spada od roku 1990 i obecnie znajduje się na historycznie niskim poziomie. Karmazyn znajduje się na norweskiej czerwonej liście gatunków zagrożonych.
Wg Czerwonej Listy Gatunków Zagrożonych Wyginięciem IUCN Karmazyn mentela (Sebastes mentella) jest zaklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC). Ocena ta jest jednak sprzed 10 lat. Dla Karmazyna atlantyckiego (Sebastes norvegicus) brakuje oceny IUCN.

Wpływ połowów na środowisko
Głównym narzędziem stosowanym w połowach karmazyna są włoki, w które łapane są przypadkowo, jako przyłów, zagrożone gatunki rekinów i raj oraz niewymiarowe karmazyny. Natomiast stosowanie sieci skrzelowych może mieć negatywny wpływ na wieloryby i delfiny (z uwagi na cienki materiał, z którego zbudowana jest sieć, niemożliwy do wykrycia przez morskie ssaki wykorzystujące echolokację) oraz m.in. na zagrożone wyginięciem gatunki płaszczek.

Zarządzanie
Jedynie system zarządzania w Północnowschodnim Atlantyku jest w znacznym stopniu skuteczny dla stad karmazyna. W innych rejonach brak jest planów zarządzania połowami, jak również brak umów gwarantujących odpowiedzialne podejście poszczególnych krajów oraz Unii Europejskiej. Wdrożono tylko ogólne przepisy, w tym zamknięcia łowisk, zakaz odrzutów dla gatunków poławianych komercyjnie,, ale są one nie w pełni wdrożone i jedynie częściowo skuteczne dla ochrony zasobów.

Sola

Sola

Opis gatunku
Sola należy do rodziny solowatych i grupy płastug. Dorosłe sole osiągają średnią długość od 50 do 60 cm i wagę między 300 a 400 gramów. Czasami zdarzają się osobniki ważące nawet 3 kg. Sola zamieszkuje wschodni Atlantyk, w tym zachodnią część Morza Bałtyckiego oraz Morze Śródziemne. Jest gatunkiem występującym przy miękkim, piaszczystym dnie, zazwyczaj samotnie.

Połowy dziko żyjących ryb
Stan zasobów
W północno wschodniej części Atlantyku występuje wiele różnych populacji soli. Zasoby w Morzu Północnym, wschodniej części Kanału Angielskiego i w Zatoce Biskajskiej są w dobrym stanie. Stado w cieśninach Skagerrak i Kattegat jest obecnie poławiane na poziomie zrównoważonym. Ciągła eksploatacja może doprowadzić jednak do przełowienia. W Morzu Irlandzkim już przełowione stada są nadal eksploatowane w sposób zbyt intensywny. Niektóre stada w Morzu Śródziemnym oceniane są również jako przełowione. Roczne globalne połowy wynoszą około 32 tys. ton.
Wg Czerwonej Listy Gatunków Zagrożonych Wyginięciem IUCN jest zaklasyfikowana jako gatunek o nieokreślonym stopniu zagrożenia, wymagający dokładniejszych danych.

Wpływ połowów na środowisko
Sole są przede wszystkim poławiane przy użyciu włoków rozprzowych, które niszczą dno morskie i żyjące przy dnie organizmy, poza tym są bardzo wysokie przyłowy i odrzuty. Na 1 kilogram soli zostaje odrzuconych nawet 6 kilogramów innych organizmów morskich, które poniosły niepotrzebną śmierć. W Morzu Północnym od 2016 roku obowiązuje zakaz odrzutów w połowach soli. Odrzuty gładzicy i zimnicy są jednak nadal dozwolone. Włoki rozprzowe są coraz częściej zastępowane zelektryfikowanymi włokami rozprzowymi, które przyczyniać się mają do mniejszych szkód w środowisku, ale są nadal w fazie prób (konieczne są dalsze badania dotyczące ich wpływu na środowisko).
Sieci skrzelowe i niewody duńskie są narzędziami o większej selektywności niż włoki rozprzowe. Ta metoda połowów skutkuje mniejszymi przyłowami osobników młodocianych i niewymiarowych, pod warunkiem dostosowania wielkości oczek w sieciach. Nie ma także negatywnego wpływu na organizmy żyjące na dnie morskim. Problemem nadal pozostają przyłowy dorszy, chronionych parposzy, jak również rekinów i raj.

Zarządzanie
W 2019 r. Parlament Europejski postanowił zakazać połowów włokami rozprzowymi zelektryfikowanymi na wodach europejskich. Całkowity zakaz wchodzi w życie 1 lipca 2021 roku. Do tego czasu zaś tylko 5% floty każdego państwa członkowskiego może kontynuować działalność połowową przy użyciu włoków zelektryfikowanych.

Akwakultura
Zużycie karmy i energii
Sole są rybami mięsożernymi o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym. Do wyhodowania 1 kilograma soli potrzeba ponad 3,2 kilogramów dziko żyjących ryb, podawanych w formie mączki rybnej lub oleju. Produkcja karmy ma więc dodatkowo wpływ na dziko żyjące zasoby.

Wpływ na środowisko
W Europie sole hodowane są w zamkniętych hodowlach, które nie mają negatywnego wpływu na środowisko. Spotykane są również hodowle częściowo otwarte z systemem przepływowym wody, których skuteczność ochrony środowiska jest satysfakcjonująca.

Dorada

Dorada

Opis gatunku
Dorada to ryba głównie drapieżna, żywi się skorupiakami, w tym małżami i ostrygami. Jest to ryba typowa dla Morza Śródziemnego. Występuje we wszystkich ciepłych, przybrzeżnych wodach słonawych, wzdłuż wybrzeża wschodniego Atlantyku występuje od Wysp Brytyjskich aż po Wyspy Kanaryjskie. Osiąga maksymalną wielkość 70 cm, średnio mierzy ok. 35 cm. Dorada jest jednym z głównych gatunków produkowanych w europejskiej akwakulturze. Hodowla znacznie przewyższa połowy dziko żyjących dorad. Wszystkie osobniki dorady rodzą się jako samce i dopiero w wieku ok. 2-3 lat zaczynają przeobrażać się w samice.

Połowy dziko żyjących ryb
Stan dziko żyjących stad
Z uwagi na brak oszacowań naukowych dla dorady, nie można nic powiedzieć o stanie jej zasobów, natomiast w niektórych rejonach Morza Śródziemnego są jednak oznaki silnej presji rybołówstwa.

Wpływ połowów na środowisko
Wpływ połowów dorady na środowisko jest ograniczony, połowy dziko żyjących ryb stanowią jedynie 5% światowej produkcji tych ryb.

Zarządzanie
Obecnie dla połowów dorady nie ma specjalnych planów zarządzania.

Akwakultura
Zużycie karmy i energii
Dorada jest hodowana na dużą skalę w Morzu Śródziemnym. Hodowlę można prowadzić metodami intensywnymi, pół-intensywnymi i ekstensywnymi, na różne sposoby: w stawach przybrzeżnych, lagunach, czy sadzach, w instalacjach lądowych oraz klatkach morskich.

Wpływ na środowisko
Hodowla dorady w otwartych sadzach ma wiele negatywnych skutków środowiskowych. W celu uniknięcia wysokiego ryzyka związanego z szerokim rozpowszechnieniem chorób i pasożytów, stosuje się substancje odżywcze i chemiczne oraz antybiotyki, które przedostają się do środowiska, negatywnie wpływając na łańcuch pokarmowy. Uciekające ryby mogą osłabić dziko żyjące zasoby poprzez zmianę puli genetycznej, spowodowaną krzyżowaniem się z dziko żyjącymi rybami. W hodowlach ekologicznych stosowanie hormonów jest zakazane, a lekarstw nie stosuje się prewencyjnie, a jedynie w przypadkach choroby.

Morszczuk europejski

Morszczuk europejski

Opis gatunku
Morszczuk jest jednym z najważniejszych europejskich gatunków ryb poławianych komercyjnie. Występuje w wielu rejonach Atlantyku, Morza Śródziemnego, Północnego i Południowego Pacyfiku, u wybrzeży Południowej Ameryki i Południowej Afryki, na głębokościach do 1000 m. Morszczuki mierzą średnio ok. 45 cm, maksymalnie mogą osiągać wielkość do 1,4 metra i wagę do 15 kg. Są one narażone na przełowienie, ponieważ rosną powoli, dojrzewają późno i osiągają wiek jedynie ok. 20 lat. W ciągu dnia przebywają przy dnie, nocą żerują w toni wodnej. Żywią się głównie rybami i kałamarnicami.

Stan zasobów
Większość stad morszczuka na świecie znajdują się poniżej rekomendowanych limitów, są mocno przełowione i mają małą szansę na odbudowę. Morszczuk jest najbardziej przełowionym gatunkiem w Morzu Śródziemnym, szacuje się, że połowy przekraczają poziomy zrównoważone siedmiokrotnie.
Jedynie północne zasoby morszczuka europejskiego, zasoby morszczuka australijskiego w pobliżu Nowej Zelandii oraz północnego morszczuka pacyficznego są w dobrej kondycji.

Wpływ połowów na środowisko
Morszczuk poławiany jest w rybołówstwie mieszanym wraz z dorszem, plamiakiem i witlinkiem przy użyciu włoków dennych, co skutkuje wysokim poziomem odrzutów (osiągających wielkość 1/3 całego połowu) spowodowanych przyłowami ryb poławianych komercyjnie. Dodatkowo wiele rzadkich gatunków ryb np.i rekinów, raj oraz ssaków morskich, żółwi morskich i ptaków jest łapanych przypadkowo w sieci rybackie. Włoki denne uszkadzają także dno morskie. Sieci skrzelowe oraz sznury kotwiczone nie mają tak negatywnego oddziaływania na dno, ale również przyczyniają się do śmierci ptaków i ssaków morskich.

Zarządzanie
Ogromny problem stanowią połowy ryb młodocianych, które nigdy nie miały szans przystąpić do tarła. Zgodnie z prawem morszczuka można złowić i oddać do skupu, gdy osiągnie 20 cm w Morzu Śródziemnym i 27 cm w północno-wschodnim Atlantyku. Morszczuki przystępują jednak do tarła po raz pierwszy dopiero gdy osiągną odpowiednio 35 cm i 42 cm, co oznacza, że jemy młode ryby, które nigdy nie miały okazji się rozmnażać. Szacuje się, że w niektórych rejonach np. Cieśninie Sycylijskiej, nawet 50% wszystkich złowionych morszczuków stanowią osobniki młodociane.
Dwie trzecie wszystkich morszczuków spożywanych na terenie Unii Europejskiej pochodzi z importu.