Karp

Karp

Fundacja WWF Polska jest przeciwna sprzedaży i kupowaniu żywych karpi i przysparzaniu im w ten sposób dodatkowego cierpienia przed śmiercią. Przeczytaj stanowisko WWF na temat sprzedaży żywych karpi

Opis gatunku
Karp jest rybą słodkowodną, pochodzi z Azji i został sprowadzony do Europy przez Rzymian. Karpie są niewymagające i żyją w wodzie o niskiej zawartości tlenu. Mogą być hodowane w płytkich, mulistych stawach gęsto porośniętych roślinnością wodną. Karp jest gatunkiem wszystkożernym. Preferuje pokarm zwierzęcy (bezkręgowce wodne, larwy, robaki, mięczaki, zooplankton), ale żywi się także roślinami i algami, jak również innymi organizmami dennymi.

Akwakultura
Zużycie karmy i energii
Hodowle karpia, w których stosuje się dodatkowe żywienie stosują produkty zbożowe jako paszę. Mączka rybna jest podawana w niewielkich ilościach i tylko przez krótki okres na wiosnę. Do wyhodowania 1 kg karpia potrzeba mniej niż 100 gramów dziko żyjących ryb w postaci mączki rybnej i oleju.

Wpływ hodowli na środowisko
Hodowla prowadzona w zbiornikach podlega lepszej kontroli niż hodowle w obiegu otwartym. Hodowla karpia prowadzona jest w oparciu o naturalne możliwości natleniania wody. Nie dochodzi w nich do wypływu skażonych wód na zewnątrz. Problemy z chorobami, pasożytami i ich leczeniem są zminimalizowane i mają niewielki wpływ na okoliczne wody. Karpie wymagają niewielkich ilości paszy dodatkowej, lub wcale, tak, więc hodowla karpia nie przyczynia się do uszczuplania dzikich zasobów ryb. Natomiast hodowla karpia w stawach otwartych stwarza dodatkowe nisze ekologiczne dla słodkowodnych gatunków m.in. dla ptaków wodnych, czym pozytywnie wpływa na zachowanie różnorodności biologicznej.

Zarządzanie
Regulacje w zakresie hodowli karpia w Europie są oceniane, jako dostatecznie skuteczne.

Sum afrykański, Sum pospolity

Sum afrykański, Sum pospolity

Opis gatunku
Sumy to duże, słodkowodne ryby dorastające nawet do 1,7 m długości. Mogą ważyć maksymalnie do 60 kg. Potrafią wychodzić na ląd w poszukiwaniu pokarmu lub by przemieszczać się pomiędzy zbiornikami wodnymi. Naturalne siedliska sumów to jeziora, rzeki, bagna lub obszary zalewowe, które tylko czasowo wysychają. Sumy są wszystkożerne. Mogą przebywać w bardzo dużych zagęszczeniach (do 300 kilogramów ryb na metr sześcienny!), co sprawia, że są gatunkiem preferowanym przez akwakulturę. Z punktu widzenia dobrostanu zwierząt, tak duże zagęszczenia są jednak niedopuszczalne i nie powinny być wspierane.

Zużycie karmy i energii
Wysokie koszty energii dla systemów recyrkulacji w akwakulturze suma, okrutne metody uboju i brak przejrzystych uregulowań w zakresie pochodzenia karmy charakteryzują hodowlę suma. Tylko w Holandii stosuje się metody uboju respektujące dobrostan ryb oraz karmę nie zawierającą genetycznie modyfikowanych składników. Podobne metody mają zostać wdrożone w Niemczech.

Wpływ na środowisko
Akwakultura prowadzona w zamkniętych systemach recyrkulacji jest przyjazna dla środowiska, pod warunkiem, że stosuje się działania prozdrowotne, skuteczne uzdatnianie wody i nowoczesną technologię. Hodowla prowadzona w stawach może mieć negatywny wpływ na środowisko z powodu wycieku ścieków. W skali globalnej produkuje się ponad 230 tys. ton tej ryby rocznie.

Zarządzanie
Akwakultura suma w Europie poczyniła postępy i obecnie prowadzona jest według ściśle określonych standardów. Wprowadzono wystarczające środki ochronne przeciwko epidemii i zanieczyszczeniu wody w otaczającym ekosystemie.

Śledź atlantycki

Śledź atlantycki

Opis gatunku
Śledź jest rybą pelagiczną tj. bytującą w otwartej toni wodnej. Żyje w ławicach na głębokościach do około 360 metrów. Występuje w wodach północnego Atlantyku, Morza Północnego i Bałtyku. Żywi się m.in. zooplanktonem. Stanowi też cenne pożywienie dla wielu morskich zwierząt, w tym dla drapieżnych ryb, ptaków i ssaków morskich. Ta smukła ryba osiąga długość około 45 cm i żyje do 25 lat.

Stan zasobów
Śledź atlantycki jest jednym z najważniejszych gatunków ryb konsumpcyjnych na świecie. W niektórych regionach zasoby są w dobrej kondycji np. centralne stado bałtyckiego śledzia, stado w Morzu Irlandzkim i stado w północnych obszarach Atlantyku i Morzu Norweskim, podczas gdy inne populacje są uznane za nadmiernie eksploatowane, a ich liczebność jest bardzo niska np. stado w zachodniej części Morza Bałtyckiego. W ostatnich latach zasoby w wodach europejskich zmalały i obecnie istnieje zwiększone ryzyko ich przełowienia.

Wpływ połowów na środowisko
Narzędzia stosowane w połowach śledzia rzadko dotykają dna morskiego, w związku z tym, przyłowy są niskie, a wrażliwe siedliska przydenne pozostają nienaruszone. Niestety, w wielu przypadkach złowione śledzie są wyrzucane w całości do morza, w oczekiwaniu na bardziej opłacalne połowy (ta nielegalna procedura nazywana jest „high-grading”, czyli selekcja jakościowa). Wyrzucanie złowionych ryb z powrotem do morza jest zakazane w Unii Europejskiej na podstawie przepisów Wspólnej Polityki Rybołówstwa i tzw. “zakazu odrzutów” czyli obowiązku wyładunku całego połowu w porcie.

Zarządzanie
Stada śledzia występujące w wodach Unii Europejskiej podlegają zarządzaniu w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa i corocznie są dla nich ustanawiane unijne limity połowowe. Ponadto bałtyckie stada śledzia poprzez Wieloletni plan zarządzania dla stad ryb dorsza, śledzia i szprota w Morzu Bałtyckim z 2016 roku. Część stad śledzia z Oceanu Atlantyckiego Unia Europejska dzieli z państwami przybrzeżnymi, m.in. z Norwegią. Dla tych stad ustanawiane umowy międzynarodowe określające poziom połowów. 

Labraks/Okoń morski

Labraks/Okoń morski

Opis gatunku
Labraks jest gatunkiem o dużym znaczeniu kulturowym jak i gospodarczym w Europie. Jest rybą przydenną, występuje maksymalnie do głębokości 100 m ale preferuje płytsze wody. Osiąga długość ok. 1 metra i wagę do. 12 kg. Osobniki młodociane żyją w ławicach, ale stają się mniej towarzyskie z wiekiem. Labraksy są drapieżnikami, polują nocą na mięczaki, skorupiaki oraz ryby. Tarło odbywają w dużych grupach. Każde jajeczko ikry posiada 1-2 kropelki tłuszczu, dzięki czemu unoszą się na wodzie. Okoń morski, obok dorady, to jeden z najważniejszych gatunków hodowlanych w rejonie Morza Śródziemnego. Obecnie ponad 96% światowej produkcji pochodzi z akwakultury.

Połowy dziko żyjących ryb
Stan zasobów
Większość zasobów labraksa jest nieoszacowana. Liczebność populacji w Północno-Zachodnim Atlantyku spadła w ostatnich latach i z powodu zbyt wysokich połowów, nie ma szans na odbudowę.
Wg Czerwonej Listy Gatunków Zagrożonych Wyginięciem IUCN, okoń morski jest zaklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC).

Wpływ połowów na środowisko
Labraks poławiany jest głównie w rybołówstwie mieszanym, przy użyciu trałów, włoków dennych i włoków rozprzowych, które niszczą dno morskie i powodują znaczne przyłowy, a co za tym idzie odrzuty. Sieci skrzelowe oraz sznury kotwiczone nie mają negatywnego oddziaływania na dno morskie, ale stanowią duże zagrożenia dla ptaków i ssaków morskich. Połowy wędami są bardziej selektywne.

Zarządzanie
Nie ma limitów połowowych dla tego gatunku, a presja połowowa jest zbyt wysoka. Jedyne regulacje to rozporządzenia unijne w zakresie wyładunków i rozmiaru oczek w sieciach, jak również zakaz trałowania na tarliskach podczas tarła oraz restrykcje odnośnie połowów rekreacyjnych. Połowy na Środkowym i Wschodnim Atlantyku są nieuregulowane.

Akwakultura
Zużycie karmy i energii
Labraks jest jednym z najważniejszych gatunków w akwakulturze w rejonie Morza Śródziemnego. Hodowla odbywa się w otwartych sadzach. Labraks jest rybą mięsożerną, która zjada ok. 3 do 5 kg dziko żyjących ryb na kilogram wagi ciała. Niestety, karma (mączka rybna i olej) nie pochodzi ze zrównoważonych źródeł. W ekologicznych hodowlach labraksa karma jest produkowana w sposób zrównoważony, a zagęszczenie ryb w sadzach dużo mniejsze niż w konwencjonalnych hodowlach. Globalnie produkuje się ok 200 tys. ton labraksów hodowlanych.

Wpływ na środowisko
Hodowle prowadzone w otwartych sadzach mają wiele negatywnych skutków środowiskowych i negatywny wpływ na dziko żyjące ryby. Do tego, zbyt wysokie zagęszczenie ryb w sadzach, skutkuje chorobami. W celu uniknięcia wysokiego ryzyka związanego z szerokim rozpowszechnieniem chorób i pasożytów, stosuje się profilaktycznie substancje odżywcze i chemiczne oraz antybiotyki. W hodowlach ekologicznych natomiast stosowanie hormonów i lekarstw jest zakazane.

Zarządzanie
W większości krajów istnieją regulacje prawne w zakresie ograniczania oddziaływania akwakultury na środowisko. Brakuje jednak informacji na temat wdrażania, skuteczności i monitorowania tych przepisów. W hodowlach ekologicznych zaleca się ścisłe stosowanie do przepisów w zakresie ochrony środowiska.

Sardela europejska/ Anchois

Sardela europejska/ Anchois

Opis gatunku
Sardela europejska zamieszkuje przybrzeżne wody Morza Śródziemnego, Czarnego i Oceanu Atlantyckiego. Osiąga długość 20cm i żyje do 5 lat. Sardele żyją w wielkich ławicach, przebywając często blisko brzegu, w szczególności podczas upalnych miesięcy letnich oraz w trakcie rozrodu. Żywią się głównie planktonem, oraz larwami i ikrą innych ryb. Rozmnażają się szybko i licznie, przez co są mniej narażone na przełowienie, w porównaniu do gatunków późno dojrzewających.

Stan zasobów
Poławiane głównie w Morzu Śródziemnym oraz Czarnym za pomocą okrężnic i włoków pelagicznych. Stan zasobów jest w dużej mierze uzależniony od warunków naturalnych i podlega wysokiej naturalnej zmienności. Wiele stad w Morzu Śródziemnym i Czarnym ocenianych jest, jako w pełni eksploatowane lub nadmiernie eksploatowane, podobnie jak w środkowowschodniej części Atlantyku. W niektórych obszarach brak jest danych na temat aktualnego stanu zasobów sardeli. W ostatnich latach ich połowy oscylują w granicach 300 tys. – 400 tys. ton.

Wpływ połowów na środowisko
Sardele są poławiane przede wszystkim przy użyciu okrężnic lub włoków pelagicznych. Te metody połowu nie powodują znacznych szkód wśród gatunków wrażliwych. Dla większości połowów sardeli nie ma jednak danych na temat potencjalnych przyłowów gatunków zagrożonych lub chronionych.

Zarządzanie
Dla gatunków krótko żyjących, takich jak właśnie sardela, środki zarządzania muszą być odpowiednio elastyczne. Unia Europejska przyjęła więc zasady zarządzania, według których możliwości połowowe mogą zmieniać się w ciągu roku. W północno-wschodnim Atlantyku wprowadzono też dodatkowe środki, takie jak obszary zamknięte podczas wylęgu oraz ograniczenie nakładu połowowego. Połowy w środkowowschodniej części Atlantyku (Maroko, Mauretania) nie są objęte planem i środkami zarządzania. Niektóre kraje poławiające w Morzu Czarnym i Śródziemnym wdrożyły system zarządzania, ale nie jest on jednolity. Pojawiają się więc obawy, że istniejący system zarządzania w Morzu Śródziemnym nie pozwoli na odbudowę zasobów.